در صنعت فرش ماشینی اصطلاح هیتست یا هیتست شده مربوط به نخهای به کار رفته در بافت فرش ماشینی میباشد. هیتست یا تثبیت حرارتی به عملیاتی گفته میشود که الیاف فرش پس از ریسیده شدن در معرض دمای بالا قرار میگیرند (بخار) و پس از آن بلافاصله سرد میشوند. این عملیات باعث میشود کیفیت نخ هیتست شده بسیار بالا برود. منظور از اصطلاحاتی مانند فرش هیتست شده همان فرشی است که با نخ هیتست شده بافته شده است.
عملیات هیتست در بافت فرش ماشینی
برای بافت فرش ماشینی به الیاف و نخ نیاز است. نخها پس از عملیات اولیه برای آمادهسازی جهت بافت فرش استحکام خود را از دست میدهند و اگر به همین صورت برای بافت استفاده شوند کیفیت فرش کاهش پیدا میکند، پارگی نخ بسیار زیاد میشود و از طرف دیگر پرزدهی فرش بالا میرود.
در عملیات هیتست نخها با استفاده از بخار آب و بدون اینکه آسیبی به نخ برسد حرارت داده میشوند و بلافاصله پس از گرم کردن خنک میشوند، به این معنی که عملیات هیتست کردن هر دو مرحله حرارت دادن و سرد کردن را شامل میشود. زمانی که درجه حرارت نخ افزایش پیدا میکند ساختار الیاف آن تغییر کرده و بینظمیهایی که در ساختار مولکولی الیاف وجود دارند جابجا میشوند و ساختار جدید و منظمی به وجود میآورند و پس از این که بلافاصله خنک شدند ساختار جدید تثبیت میشود و قابلیت بازگشت به ساختار قبلی از بین میرود.
ویژگیهای نخ هیتست شده
تاب نخهای هیتست شده باز نمیشود و به اصطلاح نخ تثبیت تاب میشود.
ابعاد نخ ثابت میشود و حجم نخ افزایش پیدا میکند، افزایش حجم نخ باعث پوشش بهتر فرش و افزایش نرمی زیردست میشود.
پارگی نخ در هنگام بافت فرش کاهش مییابد و کیفیت فرش از این لحاظ بالا میرود.
خاصیت برگشتپذیری نخ افزایش پیدا میکند، به این معنی که هنگام پاخوردن فرش، نخها سریعتر به حالت اولیه خود برمیگردند و جلوه فرش به مرور زمان از بین نمیرود.
انتهای نخ خاب فرشهایی که با نخ هیتست شده تولید میشوند کاملاً مشخص است که اصطلاحاً به آن دانه اناری شدن سطح فرش میگویند و در این حالت نقشه و طرح فرش با وضوح بیشتری در نظر بیننده جلوه میکند.
جذب گرد و خاک و پرزدهی نخهای هیتست شده به شدت کاهش مییابد و همین امر سبب میشود حساسیتهای پوستی یا مشکلاتی که ممکن است برای بیماران تنفسی به وجود بیاید کاهش یابد.
قابلیت جذب رنگ در نخهای هیتست شده بالا میرود، به همین دلیل ثبات رنگ فرش بیشتر میشود و احتمال تغییر رنگ پس از هر بار شستوشو کاهش مییابد.
نکتهای که باید در اینجا مورد توجه قرار گیرد این است که عملیات هیتست نخ خاب فرشهای خاب بریده از اهمیت بیشتری نسبت به سایر فرشها برخوردار است.
چرا هیتست؟
در صنعت فرش ماشینی معمولاً دو نوع نخ خاب فیلامنت پلیپروپیلن و اکریلیک هیتست میشوند، که دلیل هر کدام متفاوت است.
با توجه به اینکه نخ پلیپروپیلن خاصیت بازگشتپذیری پایینی دارد و فرشهایی که با این نخ بافته میشوند به مرور زمان و پس از پاخوردن سفت و سخت میشوند؛ عملیات هیتست روی این نخها به منظور ایجاد خاصیت بازگشتپذیری در الیاف انجام میشود.
اما نخهای اکریلیک خاصیت بازگشتپذیری بهتری نسبت به نخهای پلیپروپیلن دارند ولی در مقابل پرزدهی بیشتری دارند، لذا عملیات هیتست روی این نخها به منظور حفظ و تثبیت تاب نخ و همچنین کاهش پرزدهی انجام میشود و اصولاً عملیات هیتست برای نخهای اکریلیک یک عملیات ضروری است.
اصطلاح "هیت ست" به چه معناست؟
هیتست چیست؟
عملیات هیتست در بافت فرش ماشینی
ویژگیهای نخ هیتست شده
چرا هیتست؟
آخرین اخبار